منتقد: سوزانا كلارك
برگردان: اميلى امرايى
داستان از آنجايى آغاز مى شود كه رابرت لانگرون استاد نشانه شناسى دانشگاه هاروارد، ديروقت به پاريس مى رسد و يك پيغام رمزگونه دريافت مى كند كه به نوعى با جام مقدس در ارتباط است. نگهبان موزه لوور به قتل رسيده است و در كنار نعش او با خونش رديف رمزهايى به جا مانده است كه نشان از يك پيام سرى دارد. لنگ دان و دوست رمزشناسش سوفى سر از موزه لوور در مى آورند و شروع به رمزگشايى اين نشانه ها مى كنند و در كمال حيرت در مى يابند كه اين علائم آنها را به آثار داوينچى مى رساند. داستان پيش مى رود و تاريخ شناس داستان متوجه مى شود مقتول به فرقه مذهبى سرى وابسته است. فرقه مذهبى كه سالهاست به طور پنهانى فعاليت مى كند و همه چيز به رازى در محل جام مقدس مربوط مى شود. همه اينهاست كه داستان را پرپيچ و خم و جذاب تر جلوه مى دهد. دن براون خواننده را به سمت و سوى فرقه رومن كاتوليك مى رساند كه حقيقت مهمى را لاپوشانى كرده اند. «نويسنده براى نمك بيشتر داستان زن و مرد محقق را هم جزو مظنونين قرار مى دهد و درست در روزهايى كه آنها سراسر اروپا را زير پا مى گذارند تا رمز را بگشايند و به نوعى حقيقت را دريابند و در عين حال تحت تعقيب پليس هستند و از سوى ديگر اعضاى فرقه رومن كاتوليك هم در صدد قتل اين دو هستند.» دون براون پرده از رازى برداشته است كه سالها به شكل شايعه در ميان تاريخ شناسان مطرح بود، اما هيچ كس نمى توانست پرده از اين راز بردارد. براون جزو آن دسته از نويسندگانى است كه به ادبيات پليسى نگاهى تازه دارد. ادبياتى مبتنى بر روانشناسى كه در عين حال به تاريخ هم تكيه مى زند و پر است از رگ و ريشه هاى پليسى كه به سنتهاى glodew age هم پايبند است. براون جزو آن دسته از آدمهاى خارق العاده اى است كه ترتيب عجيب و غريبى شده اند. پدرش رياضيدان و نوازنده بود، حتى سر ميز غذا هم دست از حل معما بر نمى داشت. براون از معلمى شروع كرد، اما بالاخره يك روز تصميم گرفت رمانى اينترنتى منتشر كند. سال ۱۹۹۶ قلعه ديجيتالى او پرمخاطب ترين رمان اينترنتى در آمريكا شد. او در رمان فرشتگان و شياطين هم به كشمكش علم در برابر مذهب مى پردازد و حكايت ماجراهايى است كه ميان يك آزمايشگاه فيزيك در سوئيس و شهر واتيكان اتفاق مى افتد. هيچ كس نمى تواند منكر اين قضيه باشد كه «دن براون» ضد كاتوليك است و حسابى ذره بين اش را روى واتيكان تيز كرده است. او در تمام آثارش به مستندات تاريخى تكيه مى زند و هيچ وقت فكر اين ماجرا نيست كه عاشق ادبيات پليسى است. |
او در اين اثر ضد كاتوليك، از داوينچى هم سود مى جويد و او را هم همراه خودش مى كند. در بخشى از داستان، دن سراغ ديرى مخفى كه در واقع يك محفل سرى است، مى رود. براون وقايع عجيب و غريب اين دير را كه آدمهاى معروفى مثل «سر آيزاك نيوتن»، «ويكتور هوگو» و «لئوناردو داوينچى» در آن رفت و آمد دارند را دستمايه اين كتاب مى كند. او در اين بخش به اسنادى تكيه مى كند كه در سال ۱۹۷۵ از كتابخانه ملى فرانسه كشف شده بود. «رمز داوينچى» رمان آسانى نيست، نثرى سنگين و متفاوت كه به پيچيدگى داستان مى افزايد، با اين حال خواننده از اين اثر نمى رمد. دن براون دست روى دعواى تاريخى حقوق زن و مرد مى گذارد. او در اين كتاب به خواننده القا مى كند كه كليساى كاتوليك نقش زنان را در مسيحيت ناديده گرفته است.
به هر حال همه متفق القول هستند كه اين كتاب از كلاسيك هاى روزگار نو محسوب مى شود. كتاب با همه پيچيدگى هايى كه دارد، يكى از ظريف ترين داستانهاى معمايى محسوب مى شود. چارلز وكس معتقد است: «اين كتاب تركيبى از تاريخ، هيجان است. بى جهت نيست كه اين كتاب در مدت زمان كوتاهى به چنين فروشى دست پيدا كرد، اين كتاب راز يك قتل است. پيرنگ داستان طورى است كه تا به آخر خواننده را با خود مى كشد. اما مشكل عمده اين كتاب از آنجا سرچشمه مى گيرد كه دن براون حقايق را به شكل كلى مطرح مى كند و بعد هم سرنخهاى كوچكى را كه در جاى جاى داستان قرار داده، به هم گره مى زند.» جالب ترين نكته درباره رمز داوينچى اين است كه تاريخ نگاران دچار شك و ترديد شده اند، روشنفكران آن را انفجار مى دانند و كليسا خود را به آب و آتش مى زند تا آن را نفى كند.
شايد هيچ اثر ديگرى نمى توانست اين سه گروه را به اين شكل به هم نزديك كند. ماجرا وقتى بغرنج تر شد كه دن براون تصميم گرفت قسمت دوم ماجرا را به «پاپ ژان پل دوم» گره بزند. دن براون در اولين هفته فروشش با كسب موفقيت شماره يك در فهرست پرفروش ترين هاى نيويورك تايمز قرار گرفت. اين روزها انتشارات رندوم هاوس با اجازه دن براون با شركت فيلمسازى كلمبيا وارد مذاكره شده است، تا فيلمى با حضور تام هنكس و ژان رنو بر اساس اين رمان پيچيده ساخته شود. رندوم هاوس در بيلبوردهايش نوشته است: «اگر به تجرد مسيح معتقديد، سراغ كتاب» رمز داوينچى نرويد، در غير اين صورت همه چيز به پاى خودتان است.
رمز داوينچى، نوشته‌ي دن براون، برگردان: نوشين ريشهري، انتشارات نگارينه 1383 تهران
برگرفته از: وب‌گاه آي كتاب
